Το τραγικό είναι το "ανθρώπινο, πολύ ανθρώπινο"

Στην σφαίρα του τραγικού βασιλεύουν η ειρωνεία, η αντίφαση, το παράδοξο, η σύγκρουση δύο καλών μεταξύ τους.

Κυριαρχούν "το είναι και μη είναι", η απογοήτευση από άμετρες μας προσδοκίες και επιθυμίες, η ηδονή από την έκφραση και απελευθέρωση επίπονων συναισθημάτων μας (κάθαρσις).

Το τραγικό είναι το "ανθρώπινο, πολύ ανθρώπινο". Είναι ο "έμμεσος" ύμνος της ζωής και πατέρας αυτού είναι ο Ομηρος.

Ακολουθεί η στιχομυθία μεταξύ του Οδυσσέα και του Αχιλλέα στον Άδη, από την Ραψωδία Λ της Οδύσσειας (467-491):

Και τότε ήλθε η ψυχή του Αχιλλέα, γιου του Πηλέα,

και του Πατρόκλου η ψυχή, και του άψογου Αντιλόχου,

κι ακόμη του Αίαντα, που υπήρξε ο άριστος στην όψη, στο παράστημα,

ανάμεσα στους άλλους Δαναούς, με μόνη εξαίρεση τον Αχιλλέα.

Αμέσως μ᾽ αναγνώρισε του Αιακίδη η ψυχή, ασυναγώνιστου τότε στο τρέξιμο,

ολοφυρόμενη φώναξε το όνομά μου κι, όπως μου μίλησε,

τα λόγια του πετούσαν σαν πουλιά:

«Γέννημα του Διός, γιε του Λαέρτη, πολυμήχανε Οδυσσέα·

άφοβε, ποιο άλλο έργο φοβερότερο θα βάλει ακόμη ο νους σου;

που τόλμησες να κατεβείς στον Άδη, όπου νεκροί μονάχα

κατοικούν, δίχως τον νου τους πια, είδωλα και σκιές

βροτών που έχουν πεθάνει».

Έτσι μου μίλησε, κι εγώ αποκρίθηκα, με το όνομά του:

«Ω Αχιλλέα, του Πηλέα γιε, ο πρώτος κι ο καλύτερος των Αχαιών,

ήλθα γυρεύοντας τον Τειρεσία, μήπως μου δώσει

κάποια συμβουλή, το πώς θα φτάσω στην τραχιάν Ιθάκη.

Γιατί δεν ζύγωσα ακόμη στη δική μας γη, δεν πάτησα

το χώμα της πατρίδας μου· με δέρνει πάντα το κακό. Εσένα όμως,

Αχιλλέα, κρίνω πως δεν υπάρχει άλλος σου ευτυχέστερος, ούτε από όσους

έζησαν στο παρελθόν, μήτε από εκείνους που θα ρθούν στο μέλλον.

Αφού, και ενόσω ζούσες, όλοι μας σε τιμούσαμε σαν να ᾽σουνα θεός,

οι Αργείοι, αλλά κι εδώ που βρίσκεσαι με τους νεκρούς,

μένει μεγάλη η δύναμή σου· γι᾽ αυτό, Αχιλλέα, μη θλίβεσαι

και μην πικραίνεσαι πολύ στον θάνατό σου».

Σ᾽ αυτά τα λόγια μου εκείνος αμέσως ανταπάντησε μιλώντας:

«Μη θες να με παρηγορήσεις για τον θάνατό μου, Οδυσσέα γενναίε·

θα προτιμούσα πάνω στη γη να ζούσα, κι ας ξενοδούλευα σε κάποιον,

άκληρο πια που να μην έχει και μεγάλο βιος,

παρά να είμαι ο άρχοντας στον κάτω κόσμο των νεκρών.»