Το Ιδεώδες του Εσθλού - Δημήτρης Λιαντίνης

«Να ζεις με πλήθουσα γύρω σου τη σιωπή, και τα λόγια σου, όταν χρειάζουνται, να πέφτουν μετρημένα σαν τις καμπανιές της Μεγάλης Παρασκευής. Αυτό είναι περίπου το ιδεώδες του εσθλού*.

Να γελάς, όταν τα πράγματα γίνουνται απότομα σοβαρά, και στο βουβό σχήμα των προσώπων γράφεται μια πολύ μακρυνή προσδοκία. Έτσι που να φαίνεται ότι υπάρχει το βάθος. Και να θλίβεσαι, όταν το γελοίο διατρέχοντας όλα τα στάδια της έκφρασής του φτάνει στο αδιέξοδο: ντρέπεται δηλαδή τον ίδιο τον εαυτό του.

Το ελεγείο που θα γράψεις, όταν πεθάνει το μικρό σου παιδί, μπορεί νά ‘ναι μεγάλο. Δεν μπορεί όμως παρά νά ‘ναι λευκό. Σαν το μάρμαρο. Ακόμη και ο τίτλος περισσεύει. "Ο Τάφος" λ.χ., που έβαλε ο Παλαμάς.

Να σέβεσαι ένα δέντρο περισσότερο από ένα βιβλίο. Ακόμη και όταν το τελευταίο είναι οι Ωδές του Κάλβου. Κι αν δεις ένα μικρό μυρμήγκι να τραβάει στη δουλειά του, είναι χρήσιμο να συλλογιστείς ότι το έργο που κάνει δεν είναι μικρότερο από μια σπουδαία αγόρευση του μεγάλου Βενιζέλου στην Βουλή. Το δικαστήριο να θυμάσαι πως είναι τόπος, όπου αισθάνεται πολύ αδέξια ο θεός. Γι’ αυτό άλλωστε οι άνθρωποι, από κάποιο ένστικτο σκοτεινής ενοχής σπρωγμένοι, κάθε φορά που το συγκροτούν, αισθάνουνται την ανάγκη να τον εξορκίζουν. Να πίνεις το νερό της πηγής για να ξεδιψάς, και το κρασί του ληνού για να στυλώνεσαι. Δεν είναι ούτε το πρώτο για να χωνεύεις, ούτε το δεύτερο για να μεθάς. Τη μέρα των βουλευτικών εκλογών να θυμάσαι δύο πράγματα: το κόμμα που θα ψηφίσεις, και την ιστορία του Κιγκιννάτου. […] Πάντα να τρως την ώρα που λησμόνησες ότι πεινάς. Φτάνει να θυμάσαι πως το τρίτο όργανο που κίνησε την ιστορία, εκτός από το μυαλό και την καρδιά, ήταν η κοιλιά, όπως έλεγε ο Ουγκώ. Όνομα –εννοώ τον Ουγκώ- που σου δίνει αφορμή να ανασκάψεις την αρχαϊκή αλήθεια, ότι οι μεγάλοι άνθρωποι κάνουν και τα μεγάλα λάθη. Την αρραβωνιαστικιά που έχασες, δεν την είχες ποτέ, εάν έστω και για μια στιγμή σε πειράζει η ελπίδα ότι κάποιος Ηρακλής ημπορεί να σου την ξαναφέρει από τον Άδη. […] Τη γαμήλια νύχτα που θα σμίξεις με τη γυναίκα, για να της γεννήσεις παιδί, να μην ξαστοχήσεις ότι έχουν προσηλωθεί επάνω σας τα εκατομμύρια μάτια του μέλλοντος. Όλα εκείνα τα βλέμματα είναι τα σκοινιά που σε δέσανε, για να σε ανεβάζουν στο φως του ήλιου, "ἐς φάος ἠελίοιο", όταν πια θά ‘χεις βουτήξει στο βαθύ πηγάδι της ατελεύτητης ανυπαρξίας σου. Το μυστήριο τούτο στην ψυχολογία το λέμε απλά: ορμή προς διατήρηση του είδους• στην ηθική ακόμη απλούστερα: ευθύνη• και στην αισθητική άναυδα: ομορφιά.

Και τελευταίο αυτό: όταν κυττάζεις τα βουνά –τον Ταΰγετο, τον Ακροκόρινθο, το Δρίσκο- και κουβεντολογάς μαζί τους, να μην απορείς ότι δεν σου αποκρίνουνται. Η σιωπή τους είναι τα λόγια όλων εκείνων που τα κύτταξαν πριν από σένα. Αυτό είναι περίπου το ιδεώδες του εσθλού.

*********************************************************************************************

*«Η λέξη εσθλός έχοντας τη ρίζα της στο ρήμα "ειμί" σημαίνει εκείνον που ε ί ν α ι. Εκείνον που υπάρχει έξω από τις μεταβλητές του γίγνεσθαι, τις συνθήκες της ροής και τους όρους της κύκλησης. Ό,τι του ανθρώπου μένει αλώβητο από τη φθορά, μακρυά από τα θέσμια και τις συμβατικότητες της λογικής και της επινόησης, σ’ ένα συντονισμό με τα μόνιμα μόνιμο και σε μια διομολόγηση με την αφθαρσία, ό,τι σώζει σταθερά τη διαλεκτική της πράξης μας με την ανώλεθρη μοίρα του όντος, αυτό είναι το εσθλό. Και τούτο κάνει τον άνθρωπο εσθλό. Εσθλός είναι ο αληθινός, ο πραγματικός, ο όντας με την παρμενίδεια σημασία του όρου.»

Δημήτρης Λιαντίνης – "Homo Educandus".